Brandnetel pioniers met een missie

Het Goed, Marktplaats.nl en Netl-park: het lijkt wel of alles wat Bob Crébas en Carla Wobma aanpakken, veranderd in goud. In pionierswerk ben ik op mijn best, dan raak ik goed geaard, zal Bob Crébas later vertellen. ‘Als mensen kleding gaan dragen van in de regio geteelde brandnetel, in plaats van katoen dan staat onze wereld er straks een beetje beter voor.’ Gerry Herbst sprak met het ondernemerspaar en vroeg naar hun ideeën over ondernemerschap.

Het is mistig, de ochtend van de afspraak met Bob Crébas en Carla Wobma. Hoe verder ik de Noordoostpolder in rijd, hoe dikker de mist. Tijdens de korte wandeling op hun dagrecreatiecentrum Netl in Kraggenburg, beschrijft Bob Crébas de wijde omtrek: water, en met wilde vegetatie begroeide zandheuvels met wandelpaden daartussen. Intussen wint de zon het overtuigend van de mist. Ik vraag me af of dit symbolisch is voor hun verhaal. Bob Crébas en Carla Wobma zijn de grondleggers van Nederlands eerste commerciële kringloopwinkel ooit, Goedzooi in Emmeloord, en hebben vervolgens de kringloopwinkelketen Het Goed in de markt gezet. Geïnspireerd door het besef dat veel van wat wordt afgedankt nog goed te gebruiken is. Als duidelijk wordt dat het internet een rol gaat spelen bij vraag en aanbod van tweedehands goederen, worden ze mede-eigenaar van Marktplaats.nl. In 1999 wordt er 600.000 gulden voor de website neergeteld. Het duurt dan even voor ze de sleutel tot overtuigend succes gevonden hebben, maar daarna is de groei niet meer te stuiten. Uiteindelijk gaat Markplaats in 2004 voor 224,5 miljoen euro over in handen van eBay. Het maakt multimiljonairs van het gezin van Bob Crébas en Carla Wobma, die hun leven samen begonnen in een bijstandssituatie en altijd van relatief weinig geld geleefd hebben.

Netl Park
Naast eigenaar van Goedzooi zijn ze dat nu tevens van Netl, het bedrijf dat een kledinglijn ontwikkelt op basis van brandnetels. Ze hebben op 48 hectare van de voormalige zeebodem in de gemeente Noordoostpolder een natuurbelevingpark laten aanleggen. Een gebied waar, door de seizoenen heen, wandelaars, zonaanbidders, sportvissers en schaatsers welkom zijn. Op Netl Park – een gewilde trouwlocatie – vinden allerlei zakelijke en culturele evenementen onderdak. We zijn benieuwd naar de ervaringen en inzichten van Bob Crébas en Carla Wobma, en naar hun ideeën over ondernemerschap. Hun ster is overduidelijk rijzende. Bij de toegang naar het Rabo-paviljoen op de Floriade wapperde een vlag met een levensgrote foto van Bob, naast eentje van Ashok Bhalotra, architect van duurzame projecten als de Stad van de Zon in Heerhugowaard, en van Claudir Reginato uit Paraguay, die biodiesel maakt uit koolzaad. De coöperatieve bank afficheert zich maar al te graag met ondernemers die succesvol duurzame producten en diensten in de markt zetten. Daarnaast is de familie Crébas in 2012 op de 72e plek terecht gekomen in de Duurzame Top-100, die wordt samengesteld door dagblad Trouw. Ze slaan er niet van achterover. ‘Hoe meer er in de media over je gepraat en geschreven wordt, hoe hoger je op een dergelijke lijst komt’, reduceert Bob Crébas deze loftrompet op hun ondernemerskwaliteiten.

Doelen stellen vanuit idealen
Toch kunnen ze er niet omheen, ze worden tegenwoordig met de nodige egards behandeld. Koningin Beatrix bezocht bijna twee jaar geleden Netl Park – dat toen nog Brennels Buiten heette en liet zich informeren over hun ideeën om kleding te maken uit brandnetelvezels. Bijna dagelijks komen er verzoeken om lezingen te geven en willen mensen allerlei ideeën en dromen die ze hebben, met hen bespreken. ‘Ik zeg ‘nee’ op al die vragen’, aldus Bob, die zijn zakelijke contacten via betrokken en uiterst vriendelijke medewerkers laat lopen. Je wordt niet doorverbonden, een mobiel telefoonnummer vindt en krijg je niet. ‘Anders zou hij de hele dag aan de telefoon zitten. Stuur hem maar een mail’, luidt de uitnodiging, gevolgd door de geruststellende mededeling, dat hij die altijd beantwoordt. ‘Brandnetels telen en uitvinden hoe we kleding kunnen maken die voor 100% uit de vezels van die plant bestaat. Daar ligt mijn prioriteit. Ik ken mezelf, als ik in gesprek ga over andere ideeën, ga ik me daarin – of ik wil of niet – verdiepen en verwateren mijn hoofddoelen’, zal hij later zeggen. Kenmerkend voor Bob Crébas en Carla Wobma – actievoerders van het eerste uur tegen kernenergie – is wel, dat zij hun doelen stellen vanuit hun idealen. Zoals ze met Goedzooi al vanaf het begin de afvalberg wilden verkleinen en tegelijk werklozen, vooral ook ex-psychiatrische patiënten, in betaald werk wilden krijgen, beogen ze met hun brandnetelproject alternatieven aan te dragen voor de sterk milieuvervuilende katoenproductie. ‘Zie ons niet als mensen die overal tegen zijn. Wij zijn voor een ándere maatschappij, dat mag je zeggen, en het is onze ambitie om dat voor grote groepen mensen voor elkaar te krijgen,’ vat Carla Wobma hun levenshouding samen.

100% brandneteldraad
Daar verzetten ze veel werk voor. Want brandnetels telen voor de textielindustrie is nieuw. ‘We werken samen met allerlei specialisten in het onderzoek naar de beste oogst- en verwerkingsmethoden’, vertelt Bob, die als rechtgeaarde zoon van een agrarische polderpionier vaak zelf op de plantages in Kraggenburg te vinden is. Vervolgens ligt er de uitdaging om een goed bruikbare draad te produceren. Ook dat is een zoektocht. ‘De eerste kleding die we op de markt brachten bestond maar voor een klein deel uit brandnetel. Maar nu hebben we de eerste 100% brandneteldraad te pakken’, vertelt Carla met voldoening. Zoals zij met haar gevoel voor esthetiek de styling van de kringloopwinkels van Het Goed voor haar rekening heeft genomen, heeft ze nu het mode-deel van Netl onder haar hoede en bepaalt de modellen en de kleuren waarin de collecties worden uitgebracht. ‘De Netl-collectie wordt ontwikkeld met Rianne de Witte, zij maakt ook de opvallende artist screenprints. De uitwerking en eerste proefmodellen worden in Staphorst gemaakt door Klaas Veijer van VNB Fashion, een echte vakman’, aldus Carla. ‘We staan met onze collectie op de grote modebeurzen, Parijs, Londen, Kopenhagen, Amsterdam en nu ook op Bread & Butter in Berlijn.’ Bob laat het label van zijn jeansjack zien: Raw Nettle by G-Star. ‘We zijn een samenwerking aangegaan, waarin G-Star met ons overlegt over de grondstof voor hun denim.’ Het idee dat ze een gewild product bij de kop hebben, triggert zijn pioniersgeest. ‘Je kunt zeggen dat we wat te vroeg in de markt zijn’, overweegt hij. Maar dat past naadloos bij zijn eerdere verklaring, dat hij in pionierswerk op zijn best is. ‘Dan raak ik goed geaard.’