Stroomnet vol!?

“Angst voor ondernemers wordt werkelijkheid; grote delen van het land gaan op slot” kopte de grootste krant van Nederland onlangs. Wie denkt dat dit over de stikstofcrisis gaat waardoor er nagenoeg niet meer gebouwd kan worden of over de krapte op de arbeidsmarkt waardoor posities steeds moeilijker in te vullen zijn, heeft het mis. Het gaat hier over de aankondiging dat het stroomnet in onder meer Oost-Nederland vol zit.

Doordat steeds meer bedrijven en huishoudens gebruik maken van elektriciteit in plaats van gas, er meer elektrische auto’s rijden, de economie de afgelopen jaren is gegroeid en door de grotere inzet van zonnepanelen en windmolens, is de maximale capaciteit van het huidige stroomnet behaald. Vernieuwen, verzwaren en uitbreiden van het stroomnet is dus aan de orde. Maar dat gaat voor 2029 niet lukken. Deels vanwege de grootte van de opgave maar ook vanwege belemmeringen vanuit stikstof en de krappe arbeidsmarkt.

Heel concreet betekent dit dat nieuwe bedrijven geen stroomaansluiting krijgen, bestaande bedrijven niet kunnen uitbreiden en dat ook de woningbouw in gevaar komt. Bovendien kunnen bedrijven die wél willen verduurzamen dat helemaal niet doen ondanks een duidelijke doelstelling in het klimaatakkoord.

Het land gaat dan op slot. Dat lijkt mij niet de bedoeling, want dat heeft een enorm negatief effect op allerlei andere uitdagingen waar we mee te maken hebben. Er zijn andere mogelijkheden. Nederland heeft een van de meest betrouwbare energienetten van de wereld waarbij we er allemaal vanuit gaan dat de beschikbaarheid het hele jaar rond 100% is. Maar wat als we allemaal een paar uur beschikbaarheid per jaar inleveren die flexibel kan worden ingezet? Dan heb je nog steeds 99,9% zekerheid. Voorwaarde is dan wel dat je van tevoren weet wanneer je even geen energie tot je beschikking hebt. Ook gaan de netbeheerders nu uit van de volledig gecontracteerde piekbelasting terwijl de meeste bedrijven slechts incidenteel hun maximale stroomcapaciteit nodig hebben. Bedrijven zijn best bereid een deel op te geven wanneer ze zekerheid hebben dat ze hun contractrechten behouden. Ook zijn er bedrijven die via zonnepanelen meer stroom opwekken dan ze zelf nodig hebben en die dat dan ook wel aan hun buurman willen leveren. Hiervoor zit de wet- en regelgeving op dit moment nog in de weg.

Er zijn dus gelukkig legio voorbeelden waardoor het stroomnet niet op slot hoeft. Dan is het wel nodig dat best practices worden opgehaald, dat er iemand is die alles kan coördineren en dat wetgeving wordt aangepast om te ondersteunen in plaats van te belemmeren.

Marcel Hielkema
Voorzitter VNO-NCW Midden