Nieuwe businessmodellen: relevant zijn en blijven

Nieuwe businessmodellen zijn van alle tijden. Maar door de ongekende veranderingen vanwege de coronacrisis gooien veel organisaties het roer om en gaan businessmodellen op de schop. Een belangrijke les van deze crisis is volgens de deelnemers aan het tafelgesprek voor deze editie het enorme belang van flexibiliteit en het pakken van kansen. “Deze tijd vraagt om continu met de markt in gesprek zijn, spiegelen, tijdig de spelregels veranderen en relevant blijven.”

Bijna alles is anders dit jaar. Dat geldt ook voor het tafelgesprek dat samen met Leap. The Innovation Agency is georganiseerd. Volgens alle maatregelen en op afstand gaat een groep van zes innovatieve ondernemers met elkaar in gesprek over nieuwe businessmodellen.

“Juist in een crisistijd veranderen vaak businessmodellen”, start Robin Burghard (BOOST Smart Industry/ Future Industries) de discussie. “De mentaliteit van ‘Gewoon blijven doen waar we goed in zijn: we maken nu toch winst?’ staat in heel veel sectoren in deze tijd onder druk. En met het klassieke ‘meer-volume-tegen-zo-laag-mogelijke-prijs-model’ wordt het ook lastig om je te onderscheiden. Het gaat erom dat je voor jouw klant relevant wordt of blijft.”
Het is belangrijk vooruit te kijken, vindt ook Wilbur de Kruijf (Medspray): “Regeren is vooruitzien. Vooral bij productontwikkeling is dit vereist. Daarvoor is het belangrijk dat je organisatie flexibel, creatief en wendbaar is.” Claudi van der Vegt (Leap. The Innovation Agency) knikt: “Het is in alle tijden van belang om te blijven werken aan nieuwe business, technologie, markten en verdienmodellen. Vaak zijn er genoeg ideeën en worden kansen gezien. Je moet als management de juiste voorwaarden en ruimte scheppen.” Dat vindt ook Ronny van ’t Oever (CEO Micronit Microtechnologies), maar hij benadrukt ook dat iedereen verschillend navigeert in tijden van crisis. “Afstand tot je business nemen en denken in kansen is lastig in deze onzekere periode. We weten niet wat we kunnen verwachten, hoe groot de impact is en hoe lang het nog kan duren. Investeringen staan onder druk en dus is het moeilijk te bepalen hoe te acteren. Creativiteit kan ten koste gaan van stress.”

Toegevoegde waarde
Sommige sectoren moeten in deze coronacrisis het roer omgooien voor inkomen en klantbehoud, of liggen helemaal stil. “Bedrijven in de evenementensector, de horeca, maar ook bedrijven die teveel afhankelijk zijn van een beperkt aantal klanten of één branche hebben het zwaar”, zo is de ervaring van Robin Burghard. “Het is belangrijk om je waardepropositie te heroverwegen of herontwerpen, in beweging te komen en proactief te reageren. Ik zie kansen in het benutten van de digitale mogelijkheden, het verbreden van doelgroepen, het aanboren van andere markten en het ontwikkelen van deel- of totaaloplossingen voor klanten door opgedane kennis en ervaring in te zetten. Hiermee kun je je bedrijf onderscheiden van de concurrent en je klant aan je binden.”
Michiel Pot (CEO Reparaad en Ziezodan) stelt: “Er zijn businessmodellen van organisaties die zich aanpassen, maar er zijn er ook die de markt op de kop zetten. Daar zit verschil in. Pas je je als bedrijf aan aan de spelregels of passen de spelregels zich aan jou aan?”

Wie is je klant? Is er een markt?
“Voor veel bedrijven, maar ook zorgorganisaties is het realiteit dat ze te maken krijgen met extreme innovatie van producten en diensten”, aldus Claudi van der Vegt. “Deze technologische vernieuwingen zijn zo innovatief dat de markt niet beseft dat ze nodig zijn. Zo zie je innovaties mislukken omdat ze onvoldoende aansluiten op klantbehoeftes.” Wilbur de Kruijf reageert: “Veel ondernemers hebben een geweldig idee, ontwikkelen een maximum viable product en dan blijkt dat het product toch niet helemaal aansluit bij waar je doelgroep op zit te wachten. Afhankelijk van de sector waarin je innoveert kun je kiezen voor een minimum viable product zodat je kunt toetsen aan de praktijk.” Jeroen Wissink (Oprichter en CEO U-Needle) knikt: “Het is goed om jezelf af te vragen of jouw klant ook de klant van morgen is. Door je product echt te toetsen en in gesprek te gaan met de klant kom je erachter wat hij écht nodig heeft.”

Het platform Ziezodan is een voorbeeld van een langdurig traject van onderzoek, toetsen en aanpassen. Michiel Pot: “Het platform verbindt huurders, vastgoedbeheerders en onderhoudsbedrijven en is gebaseerd op een slimme combinatie van techniek, data en artificial intelligence. Alles draait om softwareontwikkeling, wat disruptief is in deze markt. Het uitgangspunt echter is het gemak en de tevredenheid van huurders. Het maken van een afspraak voor service is efficiënter, gemakkelijker en leuker geworden en elke partij in de keten heeft realtime inzicht. De reacties zijn zeer positief, er is veel animo voor.”

Corona-innovaties
Naast software-innovaties ontstaan in deze coronatijd ook diverse hightechinnovaties. Medspray  heeft met een Zweedse partner het bedrijf Resyca opgericht om te werken aan een verstuiver waarmee een geneesmiddel tegen corona kan worden geïnhaleerd. “Het is een soort spuitkop voor in een nieuw type inhaler, waardoor medicijnsprays veel veiliger en effectiever gedoseerd worden. De procedures voor coronaprojecten zijn verkort, waardoor we volgend jaar het product op de markt kunnen brengen”, aldus Wilbur de Kruijf. “Tijdelijk hebben we hiervoor ook een ander businessmodel omdat wij het normaliter als combinatieproduct ontwikkelen. Ook hebben we onlangs in anderhalve maand tijd een nieuw hulpmiddel voor een verstuiver voor corona ontwikkeld, waarmee de patiënt zelf de juiste hoeveelheid kan toedienen.”

Ook voor U-Needle is tijdens deze pandemie veel belangstelling. Jeroen Wissink: “Onze naalden worden gebruikt bij therapeutische vaccinatie, zoals bij immuuntherapie bij kankerpatiënten, maar zijn ook in te zetten voor inenting tegen virussen zoals het coronavirus. De naalden injecteren intradermaal, rechtstreeks in de huid, waardoor een factor 2 tot 10 minder vaccin nodig is. Hierdoor kan tijdens een pandemie een beperkt beschikbaar vaccin een veel grotere groep bereiken en geld worden bespaard. We kunnen helaas pas in 2022 aan de enorme vraag voldoen, we bouwen nu productie op. Daarnaast moet een coronavaccin goedgekeurd zijn voordat wij de verbeterde effectiviteit met onze naalden klinisch kunnen bepalen.”

De wetgeving blijkt dikwijls een rem op innovatie te zijn. “De technische mogelijkheden lopen vaak voor”, ervaart Ronny van ’t Oever. “Wij produceren chips die sinds de crisis gebruikt worden om de genetische opbouw van het virus te bepalen en om te testen of iemand corona heeft. We zien disruptie in de medische sector en de supply chain. Het in grote getalen testen van mensen op een locatie is inefficiënt en niet de meest coronaproof-oplossing. Er zijn technische oplossingen mogelijk waarmee we kunnen testen in de eigen woning. Maar de wetgeving lijkt voor te schrijven dat dit momenteel alleen door een medisch specialist mag gebeuren om redenen die vandaag de dag technisch oplosbaar zijn. Er zit wel beweging in de regelgeving, maar het is niet zo maar opgelost.”

Financieren en steunmaatregelen
“Ook subsidie-instrumenten zijn soms inflexibel en veranderen niet mee met de fasen van productontwikkeling en de dynamiek in de markt”, zo stelt Jeroen Wissink. “Het is belangrijk dat bedrijven de mogelijkheid en ruimte hebben om uit te proberen. Mislukken hoort bij innovatie, het levert kennis op die uiteindelijk leidt tot een succesvol product. Het is soms onmogelijk om vooraf te bepalen welke investering benodigd is.” Claudi van der Vegt reageert: “Diverse subsidies en kapitaalfondsen helpen bedrijven bij de transitie naar een ander businessmodel. In deze tijd ontstaan ook andere regionale, nationale en Europese subsidieprogramma’s waarmee innovatieve projecten en businessideeën extra gestimuleerd worden. Hierdoor kunnen producten sneller de markt op, wat een positieve stimulans is voor de economie. Daarnaast stelt de regering diverse steunmaatregelen beschikbaar, zoals de NOW-regeling en mogelijkheden tot het stimuleren van een leercultuur binnen een onderneming en omscholing van medewerkers. Deze regelingen zijn erg medewerkergericht. Ik vraag me af of een bedrijf daarop zit te wachten.”
Ronny van ’t Oever vindt het belangrijk dat de overheid steunmaatregelen beschikbaar stelt. “Ze geven voor de korte termijn wat lucht, waardoor ruimte ontstaat voor scenario’s voor de lange termijn en om capaciteit vrij te maken voor zaken die wel perspectief hebben.” Robin Burghard geeft aan dat bedrijven in de maakindustrie een aanvraag kunnen indienen voor het BOOST Vitale Industrie programma. “Zij kunnen een bijdrage krijgen voor de inhuur van externe expertise om plannen, scenario’s en acties op te zetten om door de crisis heen te komen en het bedrijf in te richten voor de tijd na corona.”

Spiegelen en afstand nemen
Corona heeft laten zien dat de toekomst zich niet helemaal laat voorspellen. Toch vinden de ondernemers het belangrijk continu te zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Robin Burghard: “Op afstand naar je bedrijf kijken en jezelf afvragen hoe je het onderscheid kunt blijven maken, is af en toe nodig. Ook is het belangrijk naar buiten te kijken. Praat veel met anderen en verander stapje voor stapje.” Michiel Pot sluit af met een aantal tips: “Zet innovatie op de MT-agenda, maak het onderdeel van je proces én pas branchevreemde best practices slim toe binnen je eigen organisatie. Of zoals het boek van Rob Adams beschrijft: Ga vreemd!”

Naam: Claudi van der Vegt

Functie: Senior Consultant Team Life Sciences & Health bij LEAP. The Innovation Agency in Enschede
Leap helpt technologiebedrijven innoveren met een optimale financiering en structurele vergroting van de innovatiekracht. De expert op het gebied van innovatiefinanciering, subsidies en strategisch innovatieadvies voor kantoren in Enschede, Nijmegen en Delft.

Naam: Wilbur de Kruijf
Functie: Business Development Director Medspray in Enschede, per 1 januari 2021 CTO van Resyca
Medspray ontwikkelt innovatieve spray nozzles voor gezondheids- en verzorgingsproducten zoals inhalers en cosmetische producten. Als mede-eigenaar van het nieuwe bedrijf Resyca werkt Medspray aan een verstuiver waarmee een medicijn tegen corona kan worden geïnhaleerd.

Naam: Jeroen Wissink
Functie: Oprichter en CEO U-Needle in Enschede
U-Needle heeft een unieke technologie ontwikkeld om ultrascherpe micronaalden te produceren uit silicium. Deze intradermale naalden worden gebruikt bij therapeutische en profylactische vaccinatie en toegepast in aesthetics. Bij gebruik van de naalden is factor 2 tot 10 minder vaccin nodig dan bij  de reguliere naalden voor vaccinaties.

Naam: Ronny van ‘t Oever
Functie: CEO Micronit Microtechnologies in Enschede
Micronit is een toonaangevende innovator en wereldwijde partner in ontwerp, ontwikkeling en productie van lab-on-a-chip-oplossingen voor life science en medische toepassingen. De chips worden wereldwijd gebruikt voor DNA-analyse en medische testen. Ook heeft het bedrijf een productielijn voor elementen in de ruimtevaart.

Naam: Michiel Pot
Functie: Algemeen directeur Reparaad in Enschede en Ziezodan in Hengelo
Éen digitaal platform waar huurders, woningbouwcorporatie en onderhoudsbedrijf samenkomen om het onderhoudsproces eenvoudig, efficiënt en gemakkelijker te maken. Dat is Ziezodan. Samen met Reparaad, dienstverlener in de markt van technisch beheer en onderhoud, maakt Ziezodan onderdeel uit van de ADG Dienstengroep.

Naam: Robin Burghard
Functie: projectleider BOOST Smart Industry/ partner Future Industries in Zwolle
De consultants van Future Industries helpen industriële bedrijven die blijvend relevant willen zijn. De begeleiding is gericht op product-, proces- en businessmodelinnovatie. BOOST is een onafhankelijk platform voor Smart Industry en circulair ondernemen in Oost-Nederland.