Tiende KB Index toont dat ondernemer in dubio is

Het ondernemersvertrouwen neemt toe, maar de nood aan groei- en verduurzamingsfinanciering is hoog. Dat blijkt uit cijfers van de tiende Kleinbedrijf Index (KB Index), een onderzoek van Qredits, ONL en de Hogeschool van Utrecht onder meer dan 1.000 ondernemers in het kleinbedrijf. 

Ondernemers zien de zon weer schijnen. Het ondernemersvertrouwen schiet omhoog van een bijna neutrale +5 naar +30. Dat is de hoogste meting sinds de start van de KBI. Veel ondernemers verwachten betere omzetten te realiseren in Q2 en de helft van alle ondernemingen groeit. Daarnaast herstelt 33% van de bedrijven van coronaperikelen of andere marktverstoringen. Ook hoeven minder bedrijven hun deuren te sluiten: het aantal opheffingen zakt verder terug van 5% naar 4,4%. 

Meer dan helft ondernemers boven minimumloon

Voor het eerst sinds de start van de Kleinbedrijf Index verdient meer dan de helft van de ondernemers (53%) meer dan het minimumloon. Het aantal ondernemers dat onder bijstandsniveau verdient, zakt licht naar 29%. Niet in elke sector gaat het even goed. Vooral in de horeca (40%), detailhandel (37%) en met name de culturele sector (66%) moeten te veel ondernemers leven van een beloning onder bijstandsniveau. 

Brede nood aan kapitaal voor groei en verduurzaming 

Sinds begin 2021 volgt KBI de kapitaalbehoefte in het kleinbedrijf. Die blijft de afgelopen kwartalen boven de 40%. De kapitaalbehoefte wordt aangewakkerd door twee aanwijsbare factoren. 

Ten eerste stijgt en herstelt het aantal bedrijven dat groeit, flink door. Juist bij hen ligt de financieringsbehoefte. Ten tweede is er behoefte aan kapitaal voor verduurzaming: 60% van de ondernemers wil investeren in energiebesparing. De horeca loopt hierin voorop. Ze kiezen voor een combinatie van maatregelen, zoals het plaatsen van zonnepanelen (63%), een elektrische bedrijfsauto (61%), de aanschaf van energiezuinige machines en apparatuur (60%) en isolatie (51%). 

De behoefte aan kapitaal is significant hoger in de technische sector (54%) en veel lager bij de zakelijke dienstverleners (31%) en de culturele sector (21%). Ook rapporteren ondernemers met personeel (47%) een hogere behoefte aan financiering dan ondernemers zonder personeel (38%). 

Subsidies voor verduurzamen 

Omdat subsidies pas vergoeden nadat de ondernemer zelf de investeringen bekostigt, zijn deze niet effectief. Veel ondernemers hebben juist gebrek aan kapitaal. Het is daarom niet verwonderlijk dat maar 5% van de ondernemers de afgelopen 12 maanden gebruik heeft gemaakt van subsidies. Juist in een periode waarin energiekosten de pan uit rezen. Ook weten maar erg weinig ondernemers (4%) de weg te vinden naar goedkope leningen voor verduurzaming van hun energiegebruik. In veel gevallen is dat onnodig duur en ingewikkeld.  

De komende 12 maanden geeft 7% van de ondernemers aan gebruik te willen maken van subsidies en financieringen voor verduurzaming. Vooral horecaondernemers en ondernemers in de zorg/verzorging hebben een sterkere interesse in deze instrumenten. De zakelijke dienstverlening, de detailhandel en de culturele sector hebben de minste interesse in dergelijke regelingen. 

Aanbevelingen 

Hoewel het ondernemersvertrouwen stijgt, blijft er grote behoefte aan groei- en verduurzamingsfinanciering. De eerste aanbeveling is dan ook om te zorgen voor een eenvoudigere subsidieaanvraag, waarbij de ondernemer via een depotstelling niet zelf de energiebesparende maatregelen hoeft voor te financieren. Het tweede advies is een landelijke laagrentende lange lening voor energiebesparingen, waarbij financiering van meerdere besparingsmaatregelen tegelijkertijd mogelijk zijn.  

Tot slot: ondanks dat 53% van de ondernemers meer dan het minimumloon verdient, betekent dit ook dat nog steeds 47% van de ondernemers niet of nauwelijks kan rondkomen. Het is onontkoombaar dat gemeentes vaker gesprekken voeren met ondernemers over hun levensvatbaarheid. Daarin zal ook directe inkomenssteun nodig zijn en begeleiding of omscholing naar de arbeidsmarkt.