Museum MORE: Tadeusz – Het leven als spektakel

Museum MORE toont als eerste in Nederland een groot overzicht van de Duitse schilder Norbert Tadeusz (1940-2011). Bekend en geroemd in eigen land is zijn reputatie daar buiten veel minder doorgedrongen. Ruim tien jaar na zijn overlijden wil MORE Tadeusz daarom eren met een museaal podium voor zijn krachtige schilderkunst.

Te zien in Museum MORE in Gorssel van 22 mei t/m 2 oktober 2022
Spectaculair, monumentaal en kleurrijk, kan Tadeusz de kijker zelfs overweldigen. Alleen al het formaat van zijn werk is vaak indrukwekkend. En de intensiteit spat van het doek. Op expressieve en dramatische wijze schildert hij het leven als een groots spektakel, waarbij de mens zich in vele bochten wringt. Figuren in een ruimte – van een naakte vrouw tot een geslachte os – zijn het centrale thema in zijn oeuvre. Menselijke gestalten verbeeldt hij in complexe composities, letterlijk en figuurlijk als acrobaten in een existentieel circus.

Ook in veel van zijn stillevens, interieurs en landschappen past hij een ingewikkeld lijnenspel toe, met theatrale effecten van licht en donker. En als zoon van katholieke Poolse immigranten is een zintuigelijke vorm van devotie herkenbaar in zijn werk, en vermengt Tadeusz ook erotiek met spiritualiteit. Bovendien speelt zijn verblijf in het van religieuze Italië hierbij een rol, naast de bewondering voor Italiaanse en Vlaamse meesters. Voor Tadeusz is zijn werk in zekere zin “een poging tot het heilige te komen”. Zij het met soms verontrustende onderwerpen en een genadeloze blik.

Toen Tadeusz aan de gerenommeerde Kunstacademie in Düsseldorf begon, met Joseph Beuys als een van zijn leermeesters, had hij het tij niet mee. De artistieke tijdgeest en zijn opleiding stonden in het teken van conceptuele, maatschappelijk geëngageerde kunst terwijl de schilderkunst dood was verklaard. Niettemin koos de jonge Tadeusz moedig voor penseel en doek en voer hij zijn eigen koers. Met bravoure maar zeker ook met overtuigende zeggingskracht. Want al op 29-jarige leeftijd kreeg de jonge kunstenaar zijn eerste museale solotentoonstelling.

Onverschrokken en compromisloos groeide de Duitser uit tot een van de meest invloedrijke en bekendste figuratieve kunstenaars van zijn generatie. In 1982 nam Tadeusz deel aan de Biënnale van Venetië en exposeerde later in Europa, Azië en de Verenigde Staten. Sinds 1992 huisvest Museum Insel Hombroich bij Neuss een Tadeusz-paviljoen, dat speciaal is gebouwd voor de presentatie van zijn monumentale schilderijen.

Samen met o.a. Georg Baselitz en Jörg Immendorf opende hij de weg naar herwaardering van een ‘klassieke’ benadering van de schilderkunst. Met bij Tadeusz een grote nadruk op virtuositeit en sensualiteit van verf en kleur. Critici herkenden zijn verwantschap aan Francis Bacon, maar ook aan David Hockney en verder terug aan Van Gogh, Munch en Rembrandt. Maar altijd was de levendige beeldtaal van Tadeusz zichtbaar, met een onmiskenbaar eigen signatuur in trefzekere verfstreken. “Ik ben geen kunstenaar, ik ben een schilder”, de lijfspreuk van Tadeusz balt alles samen over zijn werk én over zijn zelfbeeld. De schilder stierf dan ook in het harnas, in zijn atelier.

In samenwerking met de Norbert Tadeusz Estate stelt artistiek directeur Maite van Dijk de tentoonstelling samen uit de unieke, persoonlijke verzameling van de schilder. Een selectie van zo’n 50 werken biedt een compleet overzicht van een groots oeuvre. Spectaculair, in formaat en betekenis, maar ook ingetogen en indringend werk.